nifus ve nifus hakkında genel bilgi

NÜFUS


Nüfus, belirli bir yerde yaşayan insan sayısını ifade eder.


NÜFUS ARTIŞI


Doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki fark nüfus artışını
gösterir. Bir ülkede doğum oranı fazla, ölüm oranı az ise nüfus artışı meydana
gelir. Ölüm oranı


doğum oranından fazla olursa, nüfusta azalma meydana gelir.
Genellikle az gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızı fazla, gelişmiş ülkelerde ise
nüfus artış


hızı azdır.


Nüfus artış hızı ile kalkınma hızı arasında bir ilişki
bulunmaktadır.


Buna göre;


• Nüfus artış hızı kalkınma hızından yüksek ise, ülkenin
gelişimi yavaşlar veya geriler.


• Nüfus artış hızı kalkınma hızından düşük ise, ülkenin
gelişimi artar.


Nüfus artışının olumlu sonuçları olduğu gibi, olumsuz
sonuçları da olabilmektedir.


a. Nüfus artışının olumlu sonuçları


• Üretim artar.


• Vergi gelirleri artar.


• Mal ve hizmetlere talep artar.


• Yeni endüstri dalları doğar.


• İşçi ücretleri ucuzlar.


• İhracatta rekabet kolaylaşır.


b. Nüfus artışının olumsuz sonuçları


• İşsizlik artar.


• Kalkınma hızı düşer.


• Kişi başına düşen milli gelir azalır.


• Tasarruflar azalır.


• Tüketim artar.


• İç ve dış göçler artar.


• İnsanların temel ihtiyaçlarının karşılanması zorlaşır.


• İhracat azalır.


• Demoğrafik (nüfusa bağlı) yatırımlar artar.


• Çevre kirlenmesi artar.


• Belediye hizmetleri zorlaşır.


TÜRKİYE’DE NÜFUS SAYIMLARI VE SONUÇLARI


Nüfusla ilgili bilgiler, genellikle nüfus sayımı
sonuçlarından elde edilir. Bu sayımlarla nüfusun sayısı, meslek grupları, yaş
durumu, eğitim, ailedeki


nüfus sayısı, kadın - erkek nüfusu, nüfus artış hızı gibi
bilgiler elde edilebilir. Türkiye’de ilk nüfus sayımı 1927 yılında, en son
nüfus sayımı ise,


22 Ekim 2000 tarihinde yapılmıştır.


• 1927 - 2000 yılları arasında nüfus yoğunluğu ve miktarı
sürekli artmıştır.


• 1927 yılında 13,6 milyon olan nüfus, 1997 yılında 62,8
milyona yükselmiş, 2000 yılındaki son sayımda 70 milyon civarında olmuştur.


• Nüfus artış hızı en az 1940 - 1945 yılları arasında, en
fazla 1955 - 1960 yılları arasında gerçekleşmiştir.


TÜRKİYE’DE NÜFUSUN DAĞILIŞI


Türkiye’deki coğrafi bölgeler, bölümler ve yöreler arasında
nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Türkiye’de
nüfusun farklı


dağılışında etkili olan faktörler şunlardır:


1. Fiziki Faktörler


a. İklim özellikleri: Ülkemizde nüfusun yoğun olduğu yerlerin,
genelde kıyı bölgeler olmasında ılıman iklimin büyük etkisi vardır. Kurak ve
kışları aşırı


soğuk geçen yerlerde nüfus fazla yoğun değildir.


b. Yerşekilleri: Ülkemizde yüksek ve engebeli yerlerde nüfus
azdır. Doğu Anadolu Bölgesi, Taşeli plâ-tosu, Menteşe yöresi gibi yerler
bunlara örnek verilebilir.


c. Toprak özellikleri: Verimli toprakların bulunduğu alanlar
(Çukurova, Gediz, B. Menderes) nüfusça kalabalık iken, Tuz Gölü çevresi gibi
yerlerde verimsiz


topraklar bulunduğundan nüfus çok azdır.


2. Beşeri Faktörler


a. Sanayileşme: Bütün Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de,
sanayileşmenin arttığı yerlerde nüfus yoğunluğu artmıştır. İstanbul, İzmit,
Adapazarı, Bursa,


Adana ve İzmir buna örnektir.


b. Tarım: Tarımın geliştiği yerler yoğun nüfusludur.
Çukurova, Gediz, Bafra ve Çarşamba ovaları çevresi gibi.


c. Yeraltı kaynakları: Madenlerin veya enerji kaynaklarının
işletilmesinde yoğun nüfusa ihtiyaç olduğundan, bu alanlarda da nüfus fazladır.
Zonguldak,


Soma, Elbistan buna örnektir.


d. Turizm: Ülkemizde, Ege ve Akdeniz kıyılarındaki
merkezlerde turizmden dolayı nüfus yoğunlaşmıştır.


e. Ulaşım: Ulaşım yolları kavşağında bulunan illerimizin
nüfusu artmıştır. Eskişehir, Ankara, Kayseri, İstanbul gibi illerin
gelişmesinde, ulaşım yolları


üzerinde bulunmaları da etkili olmuştur.


NÜFUS YOĞUNLUĞU


1. Aritmetik Nüfus Yoğunluğu


Bir ülke veya bölgedeki toplam nüfusun, o ülke veya bölgenin
yüzölçümüne bölünmesiyle elde edilen sayıya, aritmetik nüfus yoğunluğu denir.


Türkiye’nin yüzölçümü (izdüşüm alanı olarak) 779.452 km2,
toplam nüfusu da 62.865.574 (1997) dir. Buna göre, Türkiye’nin aritmetik nüfus
yoğunluğu, 1997


yılına göre yaklaşık olarak 81'dir. Ancak, bu yoğunluk çok
kaba olarak nüfusun dağılışını gösterir ve sadece ülkelerin nüfus
yoğunluklarını kıyaslamak


için kullanılır. Oysa il ve ilçelerin nüfusları ve
yüzölçümleri dikkate alınarak yapılan aritmetik yoğunluk, gerçeğe daha yakın
rakamlar vermektedir.


2. Tarımsal Nüfus Yoğunluğu


Bir ülkede veya herhangi bir sahada, tarım ve hayvancılıkla
geçinen nüfusun, tarımsal alana bölünmesiyle elde edilen nüfus yoğunluğuna
tarımsal nüfus yoğunluğu


denir. Bu yöntem, aritmetik nüfus yoğunluğuna göre, daha
gerçekçidir.


Türkiye’de tarımsal nüfus yoğunluğu bölge ve iller arasında
farklılık gösterir. Bunda yerşekillerinin dağlık ve ovalık olmasıyla, tarımda
çalışan nüfusun


miktarı etkili olmaktadır.


Genel olarak, tarımsal nüfus yoğunluğu, dağlık alanlarımızda
fazla, geniş tarımsal ovalarımızda ise düşüktür.


3. Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu


Toplam nüfusun, ekili - dikili alanlara bölünmesiyle ortaya
çıkan yoğunluğa fizyolojik nüfus yoğunluğu denilmektedir.