edebi akımlar

Avrupa’da edebi akımlar başlamadan önce, iki önemli düşünce ve sanat anlayışı vardı:

Hümanizm ve Rönesansçılık

HÜMANİZM:

İnsana dönüş,eski Yunan ve Latin edebiyatına yönelen sanatçılar iki önemli ana düşünceyi bulmuşlar.İnsana değer vermek.Tabiatı Tanrı’nın bir yaratısı görmek.İnsanı
sevip onu yüceltme. Dante bu düşüncenin temsilcisidir.

RÖNESANSÇILAR:

Hem hümanizmin getirdiklerin hem de16.yy bilim ve akılcılığını benimsemişlerdir.

*Özgürlük düşüncesini geliştirirler.

*Petrarca, Montaigne, Bocan, Carvantes, Shakespeare bu dönemde eser verirler.

KLASİSİZM

*17.yy ortalarında Fransa’da ortaya çıkan edebiyat akımıdır.

*Akla ve sağ duyuya değer verirler.

*İnsandaki tabiata insanların iç dünyasına saygı göstermek esastır,

*Konularını eski Yunan ve Katin edebiyatından alırlar.

*Kahramanları seçkin kişilerdir.Sıradan insanlara eserlerinde yer vermezler.

*Önemli olan konu değil konunun işleniş biçimidir

*Dil,üslup kusursuz bir şekilde işlenmiştir.Dil açık,yalın ve soyludur.

*Sanat için sanat görüşünü savunurlar.

*Sanatçı eserde kendini gizler.

*Tiyatroda üç birlik kuralına uyulur.(olay,zaman,mekan)

KLASİSİZM AKIMININ TEMSİLCİLERİ

MOLİERE

*Çağın sosyal bir teknikçisidir.

*Komedyayı gerçek hayata dönüştürmüştür.

*Yapmacıktan aşırılıktan sıyrılarak çağdaş insan yaklaşmıştır.

*Güldürünün bütün biçimlerini eserlerinde işlemiştir.

*Eserleri:Tartuffe,Donjuan,Zoraki Takip,Cimri,Kibarlık Budalası,Hasatlık, Hastası,Kocalar Okullu,Kadınlar Okulu.

CORNEİLLE

*Trajedi,komedi yazarıdır.

*Soylu tipleri işler kaderlerini kendisi çizer.

*Kahramanları;akıllı kullanan doğruyu,gerçeği bulan iradeli tiplerdir.

*Eserlerinde insanları oldukları gibi değil olmaları gerektiği gibi gösterir.

*Eserleri: Horace, Polyeucte, Le Cid

RACİNE

*Trajedi yazarıdır.Trajediyi yozlaşmaktan kurtarır.

*Eserlerinde tuttukları en doğal dille konuşmuştur son derece ölçülü uyumlu bir şiir yaratmıştır.

*Eserlerinde kahraman yoktur,insan tipleri vardır.Çok güçlü tutkuların etkisi ve baskısı altındadır.

*Eserleri:Andromagu,Athaile,Britannicus,Berenice

LA FONTAİNE

*Fabl yazarıdır.

*Fabl:Hayvanları konuşturarak hayvanlar arasında geçen olayları araç olarak kullanıp insanların kusurlarını anlatan manzum öykücükleridir.

LA BRUYERE

*Soyluların solanlarından ruhsal gözlem ve gözleyiş merakı edebi portreler türünün doğmasını geliştirmiştir.

*Çizdiği tipleri yargılar,över ve yerer

*Kısa kesintili canlı bir anlatımı vardır.

*Eserleri:Karakterleri 1120 anlatır.

LA FAYETTE

*Roman yazarıdır.

*Eserleri:La Princessede Cleves,La Princesse de Montpensier,Zaide.

DANİEL DEFOE

Eserleri: Robinson Cruse

KLASİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ

*La Fontaine’den çevirileriyle akla değer vermesiyle Şinasi

*Molier'den çevirileriyle A. Vefik Paşa.

ROMANTİZM

*Fransa’da 1830 yıllarında klasizme tepki olarak gelişmiş bir edebiyat akımıdır.

*Klasik edebiyatın kural ve şekilleri bırakılır.

*Konular eski Yunan ve Latin edebiyatı yerine Hristiyanlıktan Tarihten ve günlük yaşamından alınır.

*Akıl yerine duygulara ve hayallere önem verirler.

*Sanatçılar kendi eserlerinin kişiliklerini gizlemezler.

*Sanat toplum içindir görüşünü benimsemişlerdir.

*Tabiat önemlidir.Gözlem ve tasvire önem verilir.

*Konular işlenirken iyi,kötü,doğru,yanlış gibi karşıtlıklardan yararlanırlar.

*Üç birlik kuralı terk edilir,dram gelişir.

*Karamsarlık ağır basar.

ROMANTİZM TEMSİLCİLERİ

J.J ROUSSEAU

*Her şeyi doğada doğanın saflığında bularak ona bağlanmanın onu taklit etmenin doğruluğunu savunur.

*Toplum düzeyi konusunda eşitlik özgürlük halk egemenliğini savunmuştur.

*Romantik sözcüğünü ilk kez kullanmıştır.

*Emile (çocuk eğitimiyle ilgili düşüncelerini iç itiraflarını ve hatıralarını topladığı eseridir.)

Toplum sözleşmesinde toplumsal konulardaki görüşlerini belirtir.

VOLTAİRE

*Katolik dinine ve kiliseye savaş açmıştır.

*İnsan aklına seslenen bir tanrıdan yanadır.

*Burjuvazinin mülkiyet ve özgürlük anlayışını savunur.

*İğneleyici bir üsluba sahiptir.

*Romanları:sadig candide

VİCTOR HUGO

*Cumhuriyetçi düşüncesiyle politikaya atılmıştır.

*Cromvel adlı eseri ile romantizm ilkelerini açılayıp bu akımın en önemli ismi olmuştur.Drama türünde başarılı olmuştur.

* Şiir ve romanlarda toplumsal konularla ilgili düşüncelerini kişisel duygu ve coşkularını birleştirmesini bilmiştir.

*Şiirleri:Sonbahar Yaprakları,Akşam Şarkıları,Işıları ve Gölgeler Temaşalar.

*Oyunları:Hernai,Ruy,Balas,Kral Eğleniyor.

*Romanları:Notre Demade,Paris,Sefiller

GOETHE

*Şiir,tiyatro,roman,yaşam öyküsü türlerinde ürünler verilmiştir.

*Tiyatroları:Foüst,Tasso

*Romanları:Genç Werther’in İtirafları.Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları,Wilhelm Mister’in Gezi Notları

*Şiirleri:Roma mersiyeleri,Divan

SCHİLLER

*Romantik tiyatronun en önemli dram şairidir.

*Karakter yaratmada başarılıdır.

*Tiyatrolarda özgürlük sevgisi işler.

*Eserleri:Haydutlar,Wilhelm Tel,Jeanne D’Arc,Don Carlos

CHATEAUBRİAND

*Eserleri:Atal-Rene,Paris’ten Filistin’e yolculuk,Mezar Ötesinden Hatıralar

MADAME De STAEL

*Eserleri:Edebiyata dair,Almanya’ya dair.

GEORGE SAND

Eserleri:Mahrem,Notlar,İndiana,Mektuplar,O Kadın,O Adam

ROMANTİZMİN BİZİM EDEBİYATIMIZDAKİ TEMSİLCİLERİ

Namık Kemal, Abdulak Hamit ve Mithat Efendi; Şiirleriyle R.Mahmut Ekrem

REALİZM

*19.yy’ın ikinci yarısında Fransa’da romantizme tepki olarak çıkan bir edebiyat takımıdır.

*Konu gerçekten alınır.Olay ve kişiler yaşanan ve yaşayan kişilerin benzerleridir

*Kişilerin ruhi davranışlarını etkileyen onların kişiliklerini çizen çevre ve ortamın tanıtılmasına önem verilir.

*Betimlemeler yazarın gözüyle yapılmaz kahramanın gözüyle yapılır.

*His ve hayale kapılmadan toplum gerçeklerini olduğu gibi yansıtır.

*Sanat için sanat görüşünü savunurlar.

*Hikaye ve Romanda uygulanır.

REALİZM TEMSİLCİLERİ

HONORE DE BALZAC

*Realist romanın kurucusudur.

*Genç yaşta insanlığın yaşadığı trajedinin parça ve çevresinde döndüğünü anlamış ve bütün eserlerini insanlık komedyası adı altında toplamıştır.

*Eşsiz bir gözlem gücüne sahiptir.

*Eserlerinde 2000’e yakın tipi olanca gerçekliğiyle canlandırılmıştır.

Eserleri:Gorior Baba,Eugenie Grandette,İki Yeni Gelinin Hatıraları,Vadideki Zambak,Köylüler Kibarlar,Fahişeler.

STENDHAL

*Sağlam bir üslubu vardır.

*Eserlerinde psikolojik çözümler yapar.

*Eserleri:Parma Manastırı,Kırmızı ve Siyah

*İtalyan öyküleri (öykü)

GUSTAVE FLUBERT

*Yalan,düzen,çirkef,dünyaya tek sığınağım tek çarem sanattır der.

*Bütün eserleri insanlığın hayalini anlatır.Yorum yapma sessizdir.Yaratan tanrıyı örnek almalıdır.Yaratmalı ve susmalıdır.

TOLSTOY

Eserleri:Anna,Karalina,Savaş ve Barış Kazaklar;hacı Murat,İvan Ilıçı Ölüm ve Dirilşi

DOSTOYEVSKİ

*Eserleri:Karamozof Kardeşler,Ezilenler,Suç ve Ceza,Budala,Kumarbaz,Ecinliler,Ölüler Evinde Hatıralar

ERNEST HEMİNGWAY

Eserleri:Çanlar kimin için çalıyor ihtiyar adam ve deniz güneşte doğar siyahlara veda.

STEİNBECK

Eserleri:Bitmeyen Kavga,Gazap Üzümleri,Yukarı Mahalle,Fareler ve İnsanlar

REALİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ

Romanıyla R. Mahmut Ekrem,Nabizade Nazım,Paşazade Sezai,Yakup Kadri,R. Halit Karay.